«Πώς θα ανακτήσουμε τη χαμένη αξιοπιστία της χώρας;»

Την Πέμπτη, 21 Μαρτίου 2013, πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, η 6η κατά σειρά δημόσια συζήτηση με θέμα «Πώς θα ανακτήσουμε τη χαμένη αξιοπιστία της χώρας;» του κύκλου υπό τον γενικό τίτλο «Ελλάδα: Μεταρρυθμίσεις, Ρήξεις, Τομές», που διοργάνωσαν το ΕΛΙΑΜΕΠ, το ΙΟΒΕ, η Kantor, η Κίνηση Πολιτών και η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς, στο πλαίσιο του προγράμματος του Megaron Plus. Στη συζήτηση συμμετείχαν η κυρία Άννα Διαμαντοπούλου, πρώην Υπουργός και πρώην Επίτροπος, οι κκ. Ιωάννης-Αλέξιος Ζέπος, πρέσβης, πρώην Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών, Πέτρος Μάρκαρης, Συγγραφέας, και Λουκάς Τσούκαλης, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ . Τη συζήτηση συντόνισε και συνόψισε ο κ. Πάσχος Μανδραβέλης, Αρθρογράφος της εφημερίδας Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.

Η κα Διαμαντοπούλου τόνισε ότι η αξιοπιστία της χώρας συνδέεται άμεσα με την αξιοπιστία των πολιτικών ηγεσιών και του πολιτικού συστήματος στο σύνολο του. Το έλλειμμα αξιοπιστίας έρχεται από παλιά και η κρίση αντί να μας αφυπνίσει, επιτείνει το φαινόμενο. Οι δεσμεύσεις στο εξωτερικό έρχονται σε σύγκρουση με τις υποσχέσεις στο εσωτερικό. Δείγματα αναξιοπιστίας και από τους εταίρους, με χαρακτηριστική την πρόσφατη απόφαση του Eurogroup για την Κύπρο, επιτείνουν ακόμα περισσότερο το φαινόμενο. Η αξιοπιστία της Χώρας αποτελεί εθνικό κεφάλαιο. Η ανάκτηση της είναι υπόθεση των ταγών σε όλους τους τομείς και δεν απαιτεί χρήματα. Απαιτεί επιστροφή στις θεμελιώδεις αξίες και άμεσες βαθιές και σωστά μελετημένες αλλαγές. Αυτή την τόσο κρίσιμη στιγμή η αλήθεια και η τεκμηριωμένη πρόταση καλείται να νικήσει τον λαϊκισμό. Για να γίνουν όμως αυτά πρέπει ο καθένας μας, να δει πρώτα μέσα του, να πει σε τι αυτός /η έφταιξε, τι μπορεί αυτός/η τι να δώσει, με αίσθημα προσφοράς, χωρίς προσδοκία ανταπόδοσης.

Ο κ. Ζέπος υποστήριξε ότι ο ρόλος του Υπ. Εξωτερικών στην προσπάθεια για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας, μπορεί και πρέπει να είναι αυξημένος. Και όπως ανέφερε θεωρεί αυτονόητη τη συμμετοχή του ΥΠΕΞ τόσο στη χάραξη όσο και στην εφαρμογή της στρατηγικής που τελικά θα διαμορφωθεί. Η βοήθεια των Πρεσβειών μας, των Μ. Αντιπροσωπειών, των Γενικών Προξενείων και Προξενείων, καθώς και των διαφόρων υπαγομένων στις ανωτέρω Υπηρεσιών, καθώς και της Ομογένειας μπορεί να είναι καταλυτική. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει, οπωσδήποτε, όπως είπε ο ομιλητής, να παρθούν, κατ’ επιλογή και έστω κατ’ εξαίρεση, οι απαραίτητες αποφάσεις, και να τους δοθούν τα εφόδια για να μπορέσουν να εκτελέσουν επιτυχώς την αποστολή τους. Αυτές με τη σειρά τους θα πρέπει να στρατευθούν με όραμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Ο κ. Ζέπος δήλωσε πεπεισμένος ότι έχουμε τη δυνατότητα να πετύχουμε, αν το μήνυμά μας είναι απλό, “καθαρό” και σαφώς αναγνωρίσιμο.

Ο κ. Μάρκαρης διατύπωσε τη θέση ότι η αξιοπιστία ξεκινάει από την εμπιστοσύνη στις αξίες. Η αναξιοπιστία είναι συνεπώς η απώλεια εμπιστοσύνης στις αξίες. Η Ελλάδα υπήρξε στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της μια φτωχή χώρα, αλλά με έναν υψηλό δείκτη αξιών. Οι αξίες αυτές ήταν αξίες της φτώχιας. Ένα μεγάλο μέρος των προβλημάτων μας ξεκινάει από το γεγονός ότι, στην περίοδο του εικονικού πλούτου, πετάξαμε μαζί με τη φτώχια και τις αξίες της, γιατί πιστέψαμε ότι μας ήταν άχρηστες, αφού είμαστε πια πλούσιοι. Τώρα επιστρέφουμε πάλι στη φτώχια, αλλά χωρίς τις αξίες της.

Ο Πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ, Λουκάς Τσούκαλης, ξεκίνησε λέγοντας ότι δεν είχαμε πέσει τόσο χαμηλά για πολλά χρόνια και ότι η εικόνα μιας χρεοκοπημένης Ελλάδας, με κακοδιοίκηση και πολλή διαφθορά, σάρωσε όλες τις άλλες θετικές εικόνες που υπήρχαν για τη χώρα. Το χειρότερο όμως είναι ότι κινδυνεύουμε να χάσουμε την εμπιστοσύνη σε εμάς τους ίδιους και την ελπίδα για το μέλλον. Η Ελλάδα, όπως ανέφερε, έχει ξεκινήσει μια εξαιρετικά επώδυνη και βίαιη οικονομική προσαρμογή σε αντίξοες συνθήκες, με αδύναμους θεσμούς, απονομιμοποιημένο πολιτικό σύστημα και τον κοινωνικό ιστό να σπάει. Κατά τον κ. Τσούκαλη, χρειάζεται μια ειρηνική επανάσταση, τίποτα λιγότερο. Χρειάζεται ισχυρούς θεσμούς, εξωστρέφεια, αξιοκρατία και κοινωνική αλληλεγγύη. Η πιο δύσκολη διαπραγμάτευση θα είναι μεταξύ μας, όχι με τους ξένους. Πρέπει να συμφωνήσουμε εμείς ποια Ελλάδα θέλουμε.

Συνοψίζοντας ο κ. Μανδραβέλης υποστήριξε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας, στην τωρινή συγκυρία, είναι ότι η κρίση ανέδειξε ταυτοχρόνως όλα τα ελλείμματα της χώρας: ελλείμματα αξιών, οργανωτικά, πολιτικά, διπλωματικά, κοινωνικά. Δεν υπάρχει ένα μέτρο ή μία συνταγή για την ανάκτηση της αξιοπιστίας της χώρας. Υπάρχει μόνο η πρόκληση να καλύψουμε μαζί με τα οικονομικά και όλα τα υπόλοιπα ελλείμματα, να συνδιαμορφώσουμε νέες αξίες, να αναδιαρθώσουμε τον τρόπο παραγωγής και συμβίωσης σ’ αυτή τη χώρα. Δεν είναι εύκολο έργο και δεν είναι ακατόρθωτο. Χρειάζεται διαρκής αγώνας, όχι μόνο για την ανάκτηση της αξιοπιστίας αλλά για και την διατήρησή της. Ο εφιάλτης αυτής της κρίσης πρέπει να γίνει εγερτήριο για μια νέα πορεία της χώρας. Αρκεί να διδαχθούμε από την ιστορία μας, την παλαιότερη και την πρόσφατη. Εξάλλου, το έχουμε ξανακάνει.
Και το καλό και το κακό.