Ο "οδικός χάρτης" για τις δράσεις στον Τουρισμό από τον ΣΕΤΕ

Υπόμνημα με όλα τα θέματα που απασχολούν τον Τουρισμό, απέστειλε στον υπουργό Οικονομίας, Ανάπτυξης, Τουρισμού και Ναυτιλίας Γιώργο Σταθάκη, ο ΣΕΤΕ, ζητώντας την ανάληψη δράσεων για την επίλυσή τους, προς όφελος της εθνικής οικονομίας.

Στο υπόμνημα περιλαμβάνονται προτάσεις για τον Σχεδιασμό και Εφαρμογή των Δράσεων Κρατικών Ενισχύσεων, ενώ ζητείται: 
- Να εξασφαλιστεί η επαρκής χρηματοδότηση των τουριστικών επιχειρήσεων, σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας και μάλιστα και από πόρους του ΕΣΠΑ

- Να διαμορφωθούν διακριτά Καθεστώτα Κρατικών Ενισχύσεων αποκλειστικά για τις τουριστικές επιχειρήσεις.

- Να διασφαλιστεί η ευθυγράμμιση των επιδιωκόμενων γενικών και ειδικών στόχων των ενισχυόμενων επενδυτικών σχεδίων με τους Στρατηγικούς και Επιχειρησιακούς Στόχους των τεκμηριωμένων Μελετών του ΣΕΤΕ / ΙΝΣΤΕΤΕ. 

- Να προωθηθεί ο κεντρικός και ολοκληρωμένος συντονισμός του σχεδιασμού των δράσεων για την αποφυγή επικαλύψεων.

- Να βελτιωθεί η ελκυστικότητα των κινήτρων   

- Να προωθηθεί απλούστευση, προτυποποίηση και επιτάχυνση διαδικασιών υποβολής αίτησης υπαγωγής, αξιολόγησης, έγκρισης και ελέγχου υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων και καταβολής των ενισχύσεων 

- Να διασφαλιστεί η απαραίτητη διαφάνεια των διαδικασιών, με δυνατότητα ελέγχου από τους επενδυτές

Το υπόμνημα έχει ως εξής: 

ΠΛΑΙΣΙΟ ΘΕΣΕΩΝ ΣΕΤΕ ΓΙΑ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ 

Η σημασία του τουρισμού στην οικονομία 

Την τελευταία δεκαετία, ο τουρισμός παρουσιάζει σημαντική ανάπτυξη, σε παγκόσμιο επίπεδο, σε ότι αφορά το μερίδιο του στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία / ΑΕΠ και στην Απασχόληση, έχοντας καταστεί ένας από τους σημαντικότερους τομείς της οικονομίας.

Η σημαντικότητα του ρόλου του τουρισμού στις εθνικές οικονομίες και η εν γένει θετική συμβολή του στην Περιφερειακή Ανάπτυξη, αναγνωρίζεται απόλυτα σε επίπεδο Ε.Ε. Συγκεκριμένα, λόγω της σημαντικότητας των επιπτώσεων του τουρισμού, τα καθεστώτα ενισχύσεων Περιφερειακού χαρακτήρα, που αφορούν σε τουριστικές δραστηριότητες, απαλλάσσονται από υποχρέωση κοινοποίησης (ΓΑΚ 651/2014). Ενδεικτικά, σε όρους συνολικής (άμεσης και έμμεσης) συμβολής στο ΑΕΠ και στην Απασχόληση, ο τουρισμός συνεισφέρει, αντίστοιχα, 9,80% και 9,40% σε παγκόσμιο επίπεδο, 9,20 % και 9,00% σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και 17,30% και 19,40% σε Ελληνικό επίπεδο (WTTC, 2014).

Αντίστοιχα, τα στοιχεία του SETE Intelligence δείχνουν συμβολή στο ΑΕΠ 20-25% και στην απασχόληση έως 30% τους μήνες αιχμής.

Κατά συνέπεια, για την Ελλάδα ο τουρισμός αποτελεί δραστηριότητα εξαιρετικής σημασίας με σημαντικότατα πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία. Επίσης, τα ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα και επιπτώσεις του επηρεάζουν ένα πολύ ευρύ φάσμα οικονομικών δραστηριοτήτων και μάλιστα διαχέονται σε ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας. Το γεγονός αυτό προσδιορίζει και την κρισιμότητα του τουρισμού για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και τη διατήρηση της συνοχής της στο παρόν οικονομικό περιβάλλον. Παράλληλα, σύμφωνα με στοιχεία του UNWTO (2015), την τελευταία πενταετία παρουσιάζεται αναλογικά σημαντικά μεγαλύτερη αύξηση των διεθνών αφίξεων τουριστών στις υπόλοιπες περιοχές από ότι στην Ευρώπη (με εξαίρεση την Μέση Ανατολή εξαιτίας των ειδικών συνθηκών / τοπικών και περιφερειακών συγκρούσεων).

Το γεγονός αυτό, επιβεβαιώνει τη σταδιακή ανάπτυξη νέων ισχυρών ανταγωνιστών για την Ευρώπη, η οποία αποτελούσε μέχρι πρόσφατα τον κυρίαρχο προορισμό στον τουρισμό. Ως εκ τούτου είναι απόλυτα απαραίτητη η στήριξη της περαιτέρω ανάπτυξης και διεύρυνσης του τουριστικού προϊόντος της Ευρώπης, με παράλληλη βελτίωση της ποιότητας του, με στόχο τη διατήρηση της δεσπόζουσας θέσης του στην παγκόσμια αγορά.

Οι συνθήκες για τον τουρισμό στην Ελλάδα – Σημασία των επενδύσεων 

Ταυτόχρονα με την παγκόσμια τάση της αύξησης του ανταγωνισμού και μάλιστα από περιοχές / χώρες χαμηλού κόστους εργασίας, η Ελλάδα την τελευταία επταετία αντιμετωπίζει συνθήκες διαρκούς εντεινόμενης οικονομικής ύφεσης και χρηματοοικονομικής κρίσης, η οποία πέραν των λοιπών προβλημάτων σε όλους τους τομείς της οικονομίας διαμορφώνει συνθήκες πλήρους απουσίας ρευστότητας σε έναν τομέα με έντονα εποχιακά χαρακτηριστικά και άρα και έντονες ανάγκες παροδικής χρηματοδότησης.

Οι ανάγκες αυτές επιτείνονται από την ουσιαστική κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι συνθήκες αυτές μάλιστα θα ήταν δυνατόν να χαρακτηριστούν ως «σοβαρή διαταραχή» της Οικονομίας, κατά την έννοια του Άρθρου 107, παράγραφος 3β της ΣΛΕΕ, ώστε να δικαιολογείται ειδικό καθεστώς περιφερειακών ενισχύσεων, κατ΄εξαίρεση των προβλέψεων του ΓΑΚ 651/2014.

Η διατήρηση της θέσης μιας χώρας στην διεθνή τουριστική αγορά και, κυρίως, η βελτίωση της, συνεπάγεται αναπόφευκτα διαρκείς επενδύσεις, τόσο σε πάγιες εγκαταστάσεις, όσο και στο ανθρώπινο δυναμικό, με γνώμονα την διεύρυνση των παρεχόμενων υπηρεσιών και την βελτίωση της ποιότητας τους, ώστε να επιτυγχάνεται η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι οι ιδιωτικές υποδομές αποτελούν καθοριστικό στοιχείο των πάγιων επενδύσεων στον τουρισμό, το κόστος των απαιτούμενων ιδιωτικών επενδύσεων είναι ιδιαίτερα σημαντικό και κατά συνέπεια, με δεδομένη την ανεπάρκεια του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, είναι απαραίτητη η ουσιαστική ενίσχυση τους από δημόσιους πόρους.  

Ο ρόλος του ΣΕΤΕ στην ανάπτυξη του ελληνικού τουριστικού προϊόντος

Ο ΣΕΤΕ, έχοντας ως βασική αποστολή την ανάπτυξη και προώθηση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, ολοκλήρωσε το 2013 τη Μελέτη Τουριστικός Στρατηγικός Σχεδιασμός για τον Ελληνικό Τουρισμό με ορίζοντα το 2021. Παράλληλα, μέσω του ΙΝΣΕΤΕ, υλοποιεί τις απαραίτητες δράσεις επιχειρησιακής εξειδίκευσης της στρατηγικής αυτής, με εστίαση: α) Στον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος, με την αξιοποίηση του μοναδικού ιστορικού, πολιτιστικού και περιβαλλοντικού αποθέματος της χώρας και τη διασύνδεσή του με τους πλέον δυναμικούς τομείς της οικονομίας και, κυρίως, με τον πρωτογενή, για την παράλληλη προώθηση των τοπικών αγροτικών προϊόντων και της γαστρονομίας. β) Στην ανάπτυξη και προώθηση της εφαρμογής διεθνούς αναγνωσιμότητας Συστημάτων Πιστοποίησης των Τουριστικών Υπηρεσιών και Επαγγελμάτων, με διασφάλιση της κατάλληλης επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού του τομέα. γ) Στην εξειδίκευση του τουριστικού προϊόντος κάθε Περιφέρειας, σε επίπεδο υπηρεσιών και επιμέρους προορισμού, με παράλληλη προώθηση της, υποστήριξης των επιχειρήσεων σε τοπικό επίπεδο, σε ότι αφορά την ανάπτυξη νέων προϊόντων υπηρεσιών, καθώς και την υιοθέτηση και εφαρμογή πρότυπων συστημάτων διαχείρισης ποιότητας υπηρεσιών και πιστοποίησης τουριστικών επαγγελμάτων.

Στόχοι του ΣΕΤΕ για το 2021 

Στο πλαίσιο αυτό, οι στόχοι του ΣΕΤΕ για το 2021, συνοψίζονται ως ακολούθως:

• Περαιτέρω ανάπτυξη και βελτίωση του προϊόντος «Ήλιος & Θάλασσα» (με εστίαση στα καταλύματα 4 και 5 αστέρων, καθώς και σε καταλύματα παραδοσιακού/αυθεντικού χαρακτήρα, με παράλληλη εστίαση στην προσέλκυση τουριστών υψηλότερης δαπάνης ανά ταξίδι),

• Στοχευμένη ανάπτυξη και προσαρμογή του τουριστικού προϊόντος της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, για την προώθησή τους στη αγορά «Τουρισμός Πόλης», • Ανάπτυξη και αξιοποίηση του Πολιτιστικού και Περιβαλλοντικού Αποθέματος για προώθηση του αντίστοιχου τουριστικού προϊόντος,

• Αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών, με κατάλληλο εμπλουτισμό τους, για την ενίσχυση του «Συνεδριακού Τουρισμού»,

• Αξιοποίηση της νησιωτικής πολυμορφίας και φυσικού πλούτου, καθώς και των λοιπών σχετικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας, για την προώθηση του θαλάσσιου τουρισμού και της κρουαζιέρας,

• Ανάδειξη των τοπικών προϊόντων του αγροδιατροφικού τομέα και της γαστρονομίας και αξιοποίηση των συνεργειών τους με το τουριστικό προϊόν

• Ανάπτυξη και προώθηση της εφαρμογής διεθνώς αναγνωρίσιμων Συστημάτων Διαχείρισης Ποιότητας Τουριστικών Υπηρεσιών και Πιστοποίησης Επαγγελμάτων του Τουριστικού Τομέα.

• Ενίσχυση του οδικού τουρισμού που τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει έντονη ανάπτυξη και που μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση της οικονομικής λειτουργίας των τουριστικών επιχειρήσεων στη Μακεδονία και την Θράκη.

• Αξιοποίηση των συνεργειών μεταξύ όλων των ανωτέρω στόχων, για τη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου και την αύξηση της μέσης δαπάνης ανά τουρίστα και διανυκτέρευση.

Η επίτευξη των στόχων αυτών προϋποθέτει σημαντικές επενδύσεις, σε ότι αφορά τη δημιουργία των απαραίτητων νέων κλινών, όσο και τον κατάλληλο εκσυγχρονισμό υφιστάμενων κλινών, την ανάπτυξη υποδομών για τον Ναυτικό και Συνεδριακό Τουρισμό, καθώς και τη δημιουργία δικτύων ανάπτυξης συνεργιών, με το Πολιτιστικό και Περιβαλλοντικό απόθεμα, τα προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα και τη γαστρονομία.

Προτάσεις για τον Σχεδιασμό και Εφαρμογή των Δράσεων Κρατικών Ενισχύσεων 

Δεδομένων των περιορισμών της χρηματοοικονομικής κρίσης και της έλλειψης ρευστότητας στον ιδιωτικό τομέα, σε συνδυασμό με τον συνεπακόλουθο δραστικό περιορισμό του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, κρίνεται απόλυτα απαραίτητο τα ποσά τα οποία θα διατεθούν την ενίσχυση ιδιωτικών επενδύσεων στον τουρισμό:  

1. Να προσανατολιστούν σε προϊόντα και δραστηριότητες που συνδέονται με την υλοποίηση της συνολικής στρατηγικής και των επιμέρους επιχειρησιακών σχεδίων του ΣΕΤΕ. 2. Να αξιοποιηθούν στην ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων, που διασφαλίζουν την μεγιστοποίηση της προστιθέμενης αξίας, σε όρους οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης και μάλιστα σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, με στόχο την μέγιστη συνεισφορά στην επίτευξη της επιδιωκόμενης κοινωνικής συνοχής. Για την επίτευξη των ανωτέρω κρίσιμων στοχεύσεων, ο ΣΕΤΕ είναι διαθέσιμος να συμβάλλει με όλες τις δομές και μηχανισμούς του. Επιπλέον, με δεδομένο ότι, βασική πηγή χρηματοδότησης των Αναπτυξιακών Δράσεων για την περίοδο μέχρι το 2022 θα αποτελέσουν τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ, θα πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια κατανομής επαρκών πόρων για την ενίσχυση των τουριστικών επιχειρήσεων και βέβαια με διασφάλιση της δυνατότητας ουσιαστικής αξιοποίησης των πόρων αυτών, με αυστηρή επιλογή των ενισχυόμενων επιχειρήσεων και επενδυτικών σχεδίων.

Ειδικότερα, ο περιορισμός στην χρηματοδότηση μόνον ΜΜΕ (με βάση τον σχετικό ορισμό της Ε.Ε.) από τους πόρους του ΕΣΠΑ 2014-2020, δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στον τουριστικό τομέα, ιδιαίτερα στον ξενοδοχειακό κλάδο, αφού -με βάση τις απαιτήσεις του διεθνούς ανταγωνισμού- δημιουργούνται προϋποθέσεις δραστηριότητας υψηλής έντασης εργασίας.

Ως αποτέλεσμα, λόγω απασχόλησης περισσότερων από 250 εργαζομένους, πολλοί οικονομικοί φορείς (επιχειρήσεις) του τουρισμού δεν χαρακτηρίζονται ως ΜΜΕ και έτσι αποκλείονται από την επιλεξιμότητα της ενίσχυσης για τα επενδυτικά τους σχέδια. Εντούτοις, οι επιχειρήσεις αυτές έχουν τη δυνατότητα να προωθούν, μέσα από στοχευμένες επενδύσεις, τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και την ενίσχυση της απασχόλησης και μάλιστα σε περιφερειακό επίπεδο, αποτελώντας τους καταλύτες της ανάπτυξης στον τουριστικό τομέα. Η δυνατότητα αυτή έχει όμως περιοριστεί δραστικά, εξαιτίας της αδυναμίας της πρόσβασής τους σε χρηματοδότηση, γεγονός που ουσιαστικά αποτελεί και το βασικό πρόβλημα για τις ΜΜΕ. Με βάση τα ανωτέρω, στο πλαίσιο του σχεδιασμού των καθεστώτων και δράσεων κρατικών ενισχύσεων, τόσο μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου, όσο και με βάση την εξειδίκευση των επιμέρους Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020, κρίνεται σκόπιμο:  

1. Να εξασφαλιστεί η επαρκής χρηματοδότηση των τουριστικών επιχειρήσεων, σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας και μάλιστα και από πόρους του ΕΣΠΑ

Προς το σκοπό αυτό θα ήταν χρήσιμη η διερεύνηση δημιουργίας Ειδικού Ταμείου Χρηματοδότησης επενδύσεων στον Τουρισμό, με συγκέντρωση και ιδιωτικών κεφαλαίων (και του εξωτερικού), για τη μόχλευση των δημοσίων πόρων.

Το ταμείο αυτό, με διασφάλιση της επάρκειας τεχνογνωσίας και ευελιξίας του Φορέα διαχείρισης του, θα είχε την δυνατότητα να αξιοποιήσει αποτελεσματικά επιμέρους μορφές ενίσχυσης / συμμετοχής, σε Επενδυτικά σχέδια (συμμετοχή στο κεφάλαιο, δανεισμός, εγγύηση) σε ένα ιδιαίτερα δυναμικό και ελκυστικό τομέα της οικονομίας, όπως ο τουρισμός. Παράλληλα, θα πρέπει να επιδιωχθεί η τροποποίηση του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού 651/2014, ως ακολούθως:

α) Προσθήκη εδαφίου στο τέλος της παραγράφου 3 του Άρθρου 14: «κατά παρέκκλιση, επιπρόσθετα, είναι δυνατόν να παρέχονται ενισχύσεις στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του Άρθρου 107, παράγραφος 3 στοιχείο γ της ΣΛΕΕ, για οποιαδήποτε μορφή αρχικής επένδυσης, σε επιχειρήσεις του Τομέα Τουρισμού, που απασχολούν λιγότερους από 750 εργαζόμενους και έχουν κύκλο εργασιών μικρότερο από 200 εκ ευρώ, υπολογιζόμενο σύμφωνα με το Παράρτημα Ι Του παρόντος Κανονισμού».

Η παρέκκλιση αυτή θα ισχύει προφανώς για όλες τις χώρες τις Ε.Ε., ώστε να αποφευχθούν τυχόν αντιδράσεις από ανταγωνίστριες χώρες εντός Ε.Ε. Επισημαίνεται ότι, ανάλογη παρέκκλιση περιλαμβανόταν στον ΓΑΚ 800/2008 για τις επενδύσεις στον Τομέα Μεταποίησης και Εμπορίας Αγροτικών Προϊόντων. Επίσης, ανάλογου χαρακτήρα ρύθμιση περιλαμβάνεται και στον Κανονισμό που διέπει την εφαρμογή του Νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (1017/2015 ΕΕ), στον οποίο θεωρούνται επιλέξιμες προς χρηματοδότηση και επιχειρήσεις μέσης κεφαλαιοποίησης (λόγω ακριβώς της αναγνώρισης αδυναμίας πρόσβασης τους σε χρηματοδότηση) σε δύο επιμέρους κατηγορίες, ήτοι, μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης, που απασχολούν έως και 499 εργαζομένους και επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης, που απασχολούν έως και 3.000 εργαζόμενους.

Με βάση τις τροποποιήσεις αυτές, θα πρέπει να τροποποιηθεί ανάλογα και ο Χάρτης Περιφερειακών Ενισχύσεων. Ανάλογη ρύθμιση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί και για την επιλεξιμότητα των τουριστικών επιχειρήσεων στις Δράσεις Κρατικών Ενισχύσεων του ΕΣΠΑ 2014-2020.

β) Προσθήκη εδαφίου στο τέλος της παραγράφου 12 του Άρθρου 14: (οριζόντιας εφαρμογής και πάλι σε επίπεδο Ε.Ε.) «Κατά παρέκκλιση, η μέγιστη ένταση ενίσχυσης για επενδύσεις στον Τομέα του Τουρισμού στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του Άρθρου 107, παράγραφος 3, στοιχείο γ της ΣΛΕΕ, μπορεί να ορισθεί στο 25%». Με τον τρόπο αυτόν θα αυξηθεί η ένταση της ενίσχυσης στις Περιφέρειες αυτές (6 Περιφέρειες για την Ελλάδα, Δυτική Μακεδονία, Ιόνια Νησιά, Κρήτη, Αττική, Στερεά Ελλάδα και Νότιο Αιγαίο) σε επίπεδο ικανοποιητικό για μόχλευση επενδύσεων.

Επισημαίνεται ότι, ανάλογη παρέκκλιση περιλαμβανόταν στον ΓΑΚ 800/2008 για τις επενδύσεις στον Τομέα Μεταποίησης και Εμπορίας Αγροτικών Προϊόντων. Εναλλακτικά, θα ήταν δυνατόν να τεκμηριωθεί η θέσπιση Ειδικού Καθεστώτος με βάση το στοιχείο β της παραγράφου 3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ, δηλαδή επίκλησης και κατάλληλης τεκμηρίωσης «σοβαρής διαταραχής» της Οικονομίας.

Τέλος, να σημειωθεί ότι, με την προβλεπόμενη για το 2016 τροποποίηση του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων (με βάση το ΑΕΠ των Ελληνικών Περιφερειών σε όρους αγοραστικής δύναμης για τα έτη 2011-2013, είναι δυνατόν η πλειοψηφία των 6 ελληνικών περιφερειών, που έχουν καταταχθεί στις Περιφέρειες του στοιχείου γ της παραγράφου 3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ, να μεταπέσουν στις Περιφέρειες του στοιχείου α της παραγράφου 3 του άρθρου 107 της Συνθήκης και κατά συνέπεια να είναι επιλέξιμα προς ενίσχυση τα Επενδυτικά Σχέδια των «Μεγάλων Επιχειρήσεων» και στις Περιφέρειες αυτές.

Προς τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να υπάρξει έγκαιρη προετοιμασία με κατάλληλη και επαρκή τεκμηρίωση.  

2. Να διαμορφωθούν διακριτά Καθεστώτα Κρατικών Ενισχύσεων αποκλειστικά για τις τουριστικές επιχειρήσεις. Για την βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων που θα διατεθούν για τις επενδύσεις στον τουριστικό τομέα είναι απαραίτητο:

α) Στο πλαίσιο του νέου Αναπτυξιακού Νόμου να σχεδιαστεί διακριτό καθεστώς κρατικών ενισχύσεων αποκλειστικά για τουριστικές επιχειρήσεις, κατάλληλα προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες και ανάγκες των επιχειρήσεων αυτών.

β) Στο πλαίσιο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014 – 2020 να εξειδικευτούν ειδικές δράσεις κρατικών ενισχύσεων, ειδικά για τουριστικές επιχειρήσεις, κατάλληλα προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες των επιχειρήσεων αυτών. Για την υλοποίηση των ανωτέρω προτεραιοτήτων, ο ΣΕΤΕ είναι διαθέσιμος να συμβάλλει με όλες τις δομές και μηχανισμούς του.  

3. Να διασφαλιστεί η ευθυγράμμιση των επιδιωκόμενων γενικών και ειδικών στόχων των ενισχυόμενων επενδυτικών σχεδίων με τους Στρατηγικούς και Επιχειρησιακούς Στόχους των τεκμηριωμένων Μελετών του ΣΕΤΕ / ΙΝΣΤΕΤΕ.

Η ευθυγράμμιση αυτή προϋποθέτει κατάλληλη αξιοποίηση και επιλογή:

• Επιλέξιμων δραστηριοτήτων

• Ενισχυόμενων δαπανών

• Κριτηρίων αξιολόγησης

• Ελαχίστων προϋποθέσεων

• Βασικών υποχρεώσεων στο πλαίσιο της υλοποίησης του Επενδυτικού Σχεδίου αλλά και κατά την διάρκεια λειτουργίας (με έμφαση στην υποχρέωση πιστοποίησης παρεχόμενων υπηρεσιών και απασχολούμενου προσωπικού, με βάση διεθνή αναγνωρισμένα πρότυπα του τουριστικού τομέα).  

4. Να προωθηθεί ο κεντρικός και ολοκληρωμένος συντονισμός του σχεδιασμού των δράσεων για την αποφυγή επικαλύψεων.

Προς τον σκοπό αυτό θα πρέπει να λειτουργήσει αποτελεσματικά ειδική δομή σχεδιασμού συνολικά των δράσεων κρατικών ενισχύσεων, με γνώμονα την διασφάλιση της συμπληρωματικότητας των δράσεων και τη δημιουργία συνεργειών, καθώς και την αποφυγή επικαλύψεων που δημιουργούν σύγχυση και αποπροσανατολισμό στους επενδυτές. Ειδικά για τις δράσεις κρατικών ενισχύσεων, που θα αφορούν στον τουριστικό τομέα, στις σχετικές διαδικασίες κρίνεται σκόπιμο να συμμετέχει και εκπρόσωπος του ΣΕΤΕ.

Παράλληλα, απαραίτητη κρίνεται η έγκαιρη και ολοκληρωμένη αξιολόγηση της εφαρμογής κάθε δράσης κρατικών ενισχύσεων και η ορθολογική αποτίμηση των εκροών και αποτελεσμάτων της, ώστε να εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα για τους μελλοντικούς σχεδιασμούς.  

5. Να βελτιωθεί η ελκυστικότητα των κινήτρων  

Στις σημερινές συνθήκες της οικονομίας, δεν κρίνεται ρεαλιστική η υιοθέτηση των μορφών ενίσχυσης που προωθούνται στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (φορολογικές απαλλαγές, δάνεια, επιστρεπτέες ενισχύσεις, αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων, κλπ).

Αντίστοιχα, ιδιαίτερα περιορισμένη ήταν η επιτυχία της εφαρμογής των χρηματοδοτικών εργαλείων που σχεδιάστηκαν και υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013. Συνεπώς, θα πρέπει κατά προτεραιότητα να εφαρμοστούν οι κλασσικές μορφές ενίσχυσης της επιχορήγησης, της επιδότησης της χρηματοδοτικής μίσθωσης και της φορολογικής απαλλαγής, με σημαντικές, όμως, βελτιώσεις στην συνολική ελκυστικότητά τους, όπως:

• Εφαρμογή της ουσιαστικής έννοιας του καθαρού ισοδύναμου της ενίσχυσης με αναγωγή της καταβαλλόμενης ενίσχυσης στην ημερομηνία έγκρισης χορήγησης της επιχορήγησης, δηλαδή στην ημερομηνία της απόφασης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου.

• Χορήγηση της προκαταβολής χωρίς την προσκόμιση εγγυητικής επιστολής (με κατάθεση της προκαταβολής σε καταπιστευματικό λογαριασμό και σταδιακή αποδέσμευση της επιχορήγησης, με βάση τις επιμέρους πιστοποιήσεις των επιλέξιμων δαπανών από την τράπεζα). Επίσης, η προκαταβολή θα πρέπει να χορηγείται τμηματικά, με βάση την πρόοδο υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων.

• Χρήση των «Ηλεκτρονικών Τίτλων» για την καταβολή της ενίσχυσης στην περίπτωση αδυναμίας άμεσης χρηματικής καταβολής, με δυνατότητα μεταβίβασης τους σε πιστωτές του δικαιούχου της επιχορήγησης (π.χ. προμηθευτές), με οφειλές προς το Δημόσιο.

• Παροχή δυνατότητας συμψηφισμού οφειλόμενης επιχορήγησης με ασφαλιστικές εισφορές προσωπικού, ή /και λοιπών (φορολογικών και μη) υποχρεώσεων προς το Δημόσιο και σε επίπεδο Ομίλου.

• Εφαρμογή της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης σε όλες τις κατηγορίες παγίων δαπανών των Επενδυτικών Σχεδίων του τουριστικού τομέα. Στο κόστος μάλιστα να συμπεριλαμβάνονται και οι τυχόν απαραίτητες δαπάνες μεταφοράς και εγκατάστασης των αποκτωμένων παγίων στοιχείων.

• Δημιουργία κατάλληλου μηχανισμού εγγυήσεων για την διασφάλιση της απαιτούμενης τραπεζικής χρηματοδότησης μακροπρόθεσμου και βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα.

• Παροχή δυνατότητας άμεσης έναρξης απόσβεσης της φορολογικής απαλλαγής από την υπαγωγή του Επενδυτικού Σχεδίου (και σε επίπεδο ομίλου), με χρήση ειδικού λογαριασμού αποκλειστικά για τις ανάγκες του επενδυτικού σχεδίου, και βέβαια εφαρμογή και στην περίπτωση αυτή του ορθού υπολογισμού του Ακαθάριστου Ισοδύναμου Επιχορήγησης.

• Ελάφρυνση των απαιτήσεων / κόστους της πιστοποίησης της ίδιας συμμετοχής (χωρίς δηλαδή απαίτηση για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, όπως επιτρέπει και ο ΓΑΚ 651/2014).

• Θεσμική διασφάλιση δεκαετούς σταθερού φορολογικού και ασφαλιστικού καθεστώτος, από την ολοκλήρωση του Επενδυτικού Σχεδίου.

• Πρόβλεψη για θεσμοθέτηση πρόσθετου συντελεστή δόμησης, για ειδικές τουριστικές υποδομές, χωρίς πρόσθετη κάλυψη.  

6. Να προωθηθεί απλούστευση, προτυποποίηση και επιτάχυνση διαδικασιών υποβολής αίτησης υπαγωγής, αξιολόγησης, έγκρισης και ελέγχου υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων και καταβολής των ενισχύσεων:

• επανασχεδιασμός απλοποιημένου Φακέλου Αιτήματος Υπαγωγής και εξορθολογισμός απαιτούμενων δικαιολογητικών

• επάρκεια στελέχωσης για την τήρηση των προθεσμιών

• κατάρτιση και δημοσιοποίηση Οδηγού Διενέργειας Ελέγχου

• πιστοποίηση ελεγκτών/ δημιουργία μητρώου ελεγκτών

• ενεργοποίηση της δυνατότητας διενέργειας των ελέγχων και από εξωτερικούς πιστοποιημένους ελεγκτές

• αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των ελέγχων

• περιοδική επαναπιστοποίηση, ως προϋπόθεση διατήρησης των ελεγκτών στο μητρώο

• παροχή ουσιαστικών κινητήρων για εγγραφή και διατήρηση στο μητρώο ελεγκτών

• δημιουργία και τήρηση μητρώου επιχειρήσεων προς καταβολή της χρηματοδότησης  

7. Να διασφαλιστεί η απαραίτητη διαφάνεια των διαδικασιών, με δυνατότητα ελέγχου από τους επενδυτές, με:

• τήρηση της προτεραιότητας διενέργειας ελέγχων και καταβολής της ενίσχυσης, με βάση αντικειμενικά κριτήρια και

• παροχή της δυνατότητας πρόσβασης των Επενδυτών, μέσω του διαδικτύου και σε πραγματικό χρόνο, σε δεδομένα του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων, που αφορούν στην πορεία υλοποίησης και την διοικητική κατάσταση αιτημάτων και ελέγχων. Εκκαθάριση Εκκρεμοτήτων Ν. 3299/2004 και 3908/2011

Για την εκκαθάριση των υφιστάμενων οικονομικών δεσμεύσεων που προκύπτουν για το Δημόσιο από τα εγκεκριμένα Επενδυτικά Σχέδια των Ν. 3299/2004 και Ν. 3908/2011 (περίπου 4,7 δισ. €) και την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των πόρων αυτών, θα πρέπει άμεσα να αξιολογηθούν / αποτιμηθούν τα αναμενόμενα αποτελέσματα των σε εκκρεμότητα ανωτέρω Επενδυτικών Σχεδίων, με προσπάθεια εκκαθάρισης περιπτώσεων με πρακτική - ουσιαστική αδυναμία υλοποίησης λόγω:

• διακοπής λειτουργίας / πτώχευσης των επιχειρήσεων

• μηδενικής προόδου υλοποίησης και αδυναμίας διασφάλισης της απαραίτητης χρηματοδότησης

• αδυναμίας πολεοδομικής / περιβαλλοντικής αδειοδότησης, κλπ. Παράλληλα, θα πρέπει να επισπευστεί η διενέργεια ελέγχων, με ενεργοποίηση της δυνατότητας πραγματοποίησής τους από πιστοποιημένους εξωτερικούς ελεγκτές, με προτεραιότητα στα ολοκληρωμένα Επενδυτικά Σχέδια και, κυρίως, σε όσα έχουν ήδη εισπράξει προκαταβολές, ώστε να απαλλαγούν οι επιχειρήσεις από το υψηλό κόστος των σχετικών εγγυητικών επιστολών.

Τέλος, για όσα Επενδυτικά Σχέδια εκκρεμεί η καταβολή της ενίσχυσης, και με τη συναίνεση των επενδυτών, θα ήταν δυνατόν να εφαρμοστούν οι σχετικές προτάσεις της ενότητας που αφορά στην Ενίσχυση της Ελκυστικότητας των Κινήτρων.

Η ενεργός συμμετοχή του ΣΕΤΕ, σε όλες τις διαδικασίες σχεδιασμού των Καθεστώτων και Δράσεων Κρατικών Ενισχύσεων για τον Τουρισμό θα συμβάλλει στην ουσιαστική και αποτελεσματική εφαρμογή των ανωτέρω προτάσεων.